"Sieroce pociągi" Christina Baker Kline

Wydawnictwo: Czarna Owca

Liczba stron: 372

Moja ocena : 6/6

Zawsze kiedy przeczytam niesamowitą książkę, powinnam od razu usiąść do komputera i pisać, pisać i pisać... Wiadomo, że nie zawsze jest czas i miejsce, ale kilka dni po lekturze, emocje z nią związane nie są już takie intensywne i pisanie  przychodzi mi z trudem. Tak się złożyło, że niemal jednego dnia przeczytałam dwie fantastyczne, ale bardzo różne od siebie książki. Jedną z nich jest "Nie lubię kotów", o której pisałam już jakiś czas temu, drugą są właśnie "Sieroce pociągi", które to chciałabym opisać dzisiaj. Nie gwarantuję jednak, że oddam całą wyjątkowość tej powieści. Tak jak mówiłam, to największa wada spisywania wrażeń z lektury po czasie.

Pierwsze wrażenie, jakie miałam po przeczytaniu ostatniej strony i zamknięciu książki to podobieństwo "Sierocych pociągów" do "Szarych śniegów Syberii" Ruty Sepetys. Owo podobieństwo nie polega oczywiście na fabule, chociaż można i tu doszukiwać się analogii. Nie mam na myśli także motywu pociągu i wędrówki, choć i one znaczące są bardzo w obu opowieściach. Podobieństwo wyraża się bardziej w formie książki i jej przesłaniu. Obie historie przedstawiają bowiem dramatyczne wydarzenia, które zostały zapomniane gdzieś w kartach historii, obie pokazane są z perspektywy dziecka, i mam też niejasne wrażenie, że obie książki przeznaczone są bardziej dla młodzieży niż starszego czytelnika.

Ale po kolei. "Sieroce pociągi" to opowieść, która toczy się dwutorowo. Współczesną bohaterką jest siedemnastoletnia Molly, która tuła się po rodzinach zastępczych, nie mogąc znaleźć sobie miejsca na ziemi. Nie dogaduje się z opiekunami, bądź trafia do rodzin, które absolutnie nie powinny zostać adopcyjnymi. Cała sytuacja z ciągłą zmianą miejsca zamieszkania, powoduje, że Molly staje się wyobcowaną, nieufająca nikomu, dziewczyną. Kiedy podczas pobytu u kolejnej rodziny, popada w konflikt z prawem, w ramach zadość uczynienia musi odpracować społecznie kilkadziesiąt godzin. I tak trafia do domu dziewięćdziesięcioletniej Viviane, nieco zdziwaczałej staruszki, której ma pomóc w uporządkowaniu strychu. 

W czasie porządków i segregowania przedziwnych, zniszczonych przedmiotów, Viviene wraca wspomnieniami do przeszłości, opowiadając Molly historię swojego życia. I tak przenosimy się siedemdziesiąt lat wstecz, kiedy to osierocona, ośmioletnia imigrantka z Irlandii, Viv (wtedy jeszcze Niamh) zostaje przejęta przez opiekę społeczną i ulokowana w "sierocym pociągu".

"Sierocym" okazywał się być prawdziwy pociąg, załadowany osieroconymi dziećmi w różnym wieku, od niemowląt do nastolatków, kierujący się w stronę środkowej części kraju. Na kolejnych stacjach ludzie "dobrej woli" mogli wybierać sobie dzieci, które postanowili przygarnąć, zapewnić im dom  i opiekę. 

Oczywiście nikt nie sprawdzał do jakiej rodziny trafi dzieciak i jaki los będzie mu przeznaczony. Czasami trafiała się dobra rodzina, która zajmowała się sierotą, jak własnym dzieckiem. Częściej wprost przeciwnie, dzieci bito, poniżano, głodzono, angażowano w prace przy gospodarstwie bądź inne pracochłonne zajęcia ponad siły.

I tak Niamh trafia do pierwszego nowego domu (piszę pierwszego, bo w ostateczności było ich kilka), w którym przyjdzie jej bardzo szybko dorosnąć. 

Dzięki opowieści Viv, przypadkowa znajomość z Molly przerodzi się w wielką zażyłość, obie bowiem mają za sobą bardzo podobne doświadczenia i dobrze znają poczucie osamotnienia i bezsilności. Jak pomogą sobie nawzajem i do czego to w rezultacie doprowadzi? Finał będzie dość zaskakujący.

Tyle o "Sierocych pociągach". Jak zatem mają się do nich "Szare śniegi Syberii"? Obie historie są bardzo dramatyczne, opisujące losy samotnych dzieci, zagubionych w świecie dorosłych. Obie pokazują, jak dzieci walczą o przetrwanie w najtrudniejszych warunkach, jak przystosowują się do sytuacji, i jak zmienia się w tym przypadku ich psychika. Obie książki poruszają zapomniane nieco wątki historyczne i ocalają je od zapomnienia. Obie skierowane są raczej dla młodzieży, gdyż przekazane zostały w wersji "ugładzonej", prawie "filmowej", jeśli wiecie co mam na myśli.

Nie zrozumcie mnie źle. Obie książki bardzo mi się podobały. Wzruszyły mnie, wywołały lawinę emocji (zwłaszcza opisy związane z krzywdą dzieci), jednak moim zdaniem forma została dopasowana raczej dla młodszego czytelnika (zresztą autorka "Szarych śniegów..." potwierdziła moją teorię, o złagodzonym przekazie). Nie wiem, jak to wygląda w przypadku "Sierocych pociągów", ale wyobrażam sobie, że rzeczywistość musiała wyglądać jeszcze gorzej, niż zostało to w książce przedstawione, dlatego dla mnie jest to raczej powieść młodzieżowa niż dramat. Co oczywiście nie zmienia faktu, że książka mi się bardzo podobała i szczerze ją polecam.

Sardegna