"Wątpliwość" to wielokrotnie nagradzana sztuka, autorstwa Johna Patricka Shanleya, wystawiana na deskach Teatru Śląskiego w Katowicach oraz Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu. Miałam okazję obejrzeć ją na kameralnej scenie i to było wyjątkowe doświadczenie. Bo o ile spektakle wystawione na dużej scena największego teatru w Katowicach są fantastyczne, to sztuka obejrzana w tak klimatycznej przestrzeni ma swój wyjątkowy urok.
Spektakl bazuje na grze czterech aktorów i bardzo skromnej scenografii ograniczającej się do szklanego labiryntu z głównym pomieszczeniem, w którym rozgrywają się wszystkie wydarzenia, oraz dwóch krzeseł i biurka. To jednak wystarczy, aby zbudować historię grającą na emocjach widza, opierającą się na niedomówieniach, niedopowiedzeniach, gestach i tym, co nie zostało wypowiedziane na głos, ale w domyśle wybrzmiało aż nadto.
Historia "Wątpliwości" toczy się w katolickiej szkole, którą surową ręką rządzi dyrektorka, siostra Alojza. Kobieta uważa swoją placówkę za miejsce działające zgodnie z tradycjami i twardymi zasadami, stąd też nie ma w niej miejsca na nowatorskie metody wychowawcze i edukacyjne, które ewidentnie stosuje jedna z młodszych nauczycielek, siostra James. Dyrektorka wzywa więc swoją podwładną na rozmowę dyscyplinującą, aby pouczyć ją, jak należy pracować, a przy okazji wskazać miejsce w szeregu.
Siostra Alojza ma też plan. Namawia siostrę James, aby ta miała baczenie na nowego księdza, który prowadzi z chłopcami zajęcia wychowania fizycznego i również wydaje się być zbyt zaangażowanym w swoją pracę i zbyt spoufalającym się z młodzieżą. Taka otwarta postawa nie podoba się oczywiście dyrekcji, ta nakłania więc młodą nauczycielkę, zaczynającą już wątpić w swoje umiejętności, pomysły i sens pracy, aby donosiła na księdza Flynna w sytuacji, która wyda jej się podejrzaną.
I faktycznie, po paru dniach nadarza się okazja rozmowy z księdzem, istnieje bowiem podejrzenie, że pomiędzy nim a jednym z uczniów doszło do dziwnej konfrontacji. Siostra Alozja oczekuje wyjaśnień, jednak ksiądz Flynn jasno tłumaczy sytuację, nie mając sobie nic do zarzucenia, ani do ukrycia. Właściwie, jako jedyny jawnie przeciwstawia się sposobowi prowadzenia placówki, co stawia go od razu na szczycie czarnej listy dyrektorki.
W szkole ma jednak miejsce pewne wydarzenie, które sprawia, że wszystko, co do tej pory się wydarzyło, zmienia swój charakter. Bohaterów ogarnia wątpliwość, czy wyrażone przez nich na głos opinie, na pewno są słuszne. Ktoś bowiem wyraźnie myli się w swojej ocenie, a ktoś inny ma rację. Tylko kto? Podobne wrażenia odczuwa widz, nie będąc pewien tego, w czym uczestniczy. Kiedy już wydaje mu się, że wie, co się dzieje i jego zdanie na temat bohaterów jest już ugruntowane, dzieje się coś, co wszystko zmienia. Nic nie jest pewne w tej historii, no może poza wątpliwością, bo to jedyna stała rzecz.
Klimatu spektaklu oglądanego na małej scenie teatru kameralnego nie da się z niczym porównać. Mała przestrzeń, intymna atmosfera, nieliczna widownia, wszystko to sprawia, że widz ma wrażenie bezpośredniego uczestniczenia w akcji. Aktorzy są na wyciągnięcie ręki, emocje na ich twarzach doskonale widoczne, a w przypadku tej sztuki jest to bardzo istotne, ważny jest bowiem nawet najdelikatniejszy grymas twarzy, zmrużenie oczu, czy gest bohaterów.
"Wątpliwość" nie jest prostą historią, łatwo pokusić się w niej o zbyt pochopne wnioski. Uwielbiam jednak takie pokręcone, nieoczywiste widowiska, do których trzeba dopowiedzieć sobie własny finał. Sztuka trwa 1,5 godziny, a emocje buzują w widzu na długo po jej zakończeniu. Bardzo polecam!
"Wątpliwość"
- reżyseria i opracowanie muzyczne: Norbert Rakowski
- scenografia: Maria Jankowska
- współpraca kostiumograficzna: Agnieszka Zawadzka
- wizualizacje: Bartek Wójcicki
- tłumaczenie: Michał Ronikier - Waldemar Janiszek, Tomasz Wustrau
- realizacja projekcji: Tomasz Wustrau, Marcin Muller
- inspicjent: Barbara Dudek
- obsada: Michał Rolnicki (ksiądz Flynn), Judyta Paradzińska (siostra Alojza), Karolina Kuklińska (siostra James), Dorota Chaniecka/Agnieszka Radzikowska (pani Miller)
Sardegna