"Szare śniegi Syberii" Ruta Sepetys

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia

Liczba stron: 328

Moja ocena : 6/6

Raz na jakiś czas, trafia mi się książka, która wbija się w moją pamięć na długo. Unikam raczej książek o tematyce wojennej, jednak w tym przypadku nie żałuję ani minuty poświęconej na jej przeczytanie, mimo że poświęciłam potem wiele czasu na przemyślenia i rozważania, na standardowy temat: co by było gdyby...

Lektura skłoniła mnie też do ponownego przeanalizowania historii mojej rodziny, która niestety, a bardzo nad tym ubolewam, ma sporo niewiadomych.

Druga Wojna Światowa nie jest łatwym tematem, choć częstym i to zarówno w literaturze, jak i kinematografii. Tak jak zaznaczyłam, unikam raczej owej tematyki. Swoje już przeczytałam, swoje obejrzałam. Kilka książkowych pozycji czeka jeszcze na odpowiedni moment ("Archipelag Gułag" A. Sołżenicyna czy "Gułag" A. Applebaum), jednak "Szare śniegi Syberii" wydały mi się taką trochę "lżejszą" odmianą gatunku, dlatego postanowiłam przeczytać. 

Dlaczego "lżejszą wersją"? W USA książka jest lekturą obowiązkową. Ma uświadamiać młodzieży historię II WŚ, ale też (według jej amerykańskich czytelników), jest powieścią o dojrzewaniu i szukaniu własnej tożsamości. No cóż, inaczej na książkę będzie patrzeć czytelnik ze Stanów Zjednoczonych, inaczej Europejczyk, a jeszcze inaczej Polak, dla którego temat II WŚ jest bardzo osobisty. Dla mnie owa powieść na pewno nie jest o szukaniu tożsamości, ale cóż...każdy ma prawo odbierać książkę na swój własny sposób.

W 1941 roku, szesnastoletnia Litwinka, Lina zostaje wraz z matką i bratem, brutalnie wywleczona nocą z bezpiecznego mieszkania, przez przedstawicieli NKWD. Nastolatka nie ma pojęcia, co szykuje się dla obywateli Litwy. Nieświadoma, nie zważa na prośby matki, żeby zabrać jedzenie i ciepło się ubrać, zabiera za to szkicownik. Dziewczyna ma wielki talent, który przyda się jej niejako w przyszłości, bowiem w piekle, do jakiego się wybiera, będzie miała możliwość dokumentowania rzeczywistości na skrawkach papieru. Ta swoista dokumentacja, kilkadziesiąt lat później, będzie świadectwem jej przeżyć, i pokaże jaki los zgotowało NKWD jej rodakom.

Lina wraz z bliskimi zostaje umieszczona w bydlęcym wagonie, gdzie w towarzystwie ponad 40 innych osób, przez kilkanaście tygodni, jedzie w nieznanym kierunku. W nieludzkich warunkach, walcząc o świeże powietrze, jedzenie, miejsce do spania i ciepło, Lina pozna historię swoich współtowarzyszy. Miejscem docelowym wędrówki Litwinów okaże się obóz pracy. Najpierw w Ałtaju, później w Trofimowsku, na dalekiej Syberii, pod kołem podbiegunowym.

Codzienność więźniów będzie ograniczała się do pracy ponad siły, walki o każdy kęs pożywienia i chęci minimalnego ogrzania swego ciała. W całym tym horrorze, Lina będzie rysować. Wszędzie gdzie się da: patykiem na piasku, kamykiem na ścianie, rysikiem na skrawkach papieru. W taki sposób dziewczyna odcina się od rzeczywistości i ratuje się od szaleństwa.

Tematyka książki trudna, znana nam dobrze z innych źródeł. Powieść wyróżnia jednak pewna "delikatność". Sama autorka potwierdziła, że ograniczała drastyczne opisy do minimum, ze względu na młodych czytelników,  którzy są w USA grupą docelową. Nie znajdziemy też w książce motywu gwałtu, a jak wiadomo, rzeczywistość wojenna nie była go pozbawiona. Książka, choć pozbawiona pewnych realnych wątków wojennych i tak robi wrażenie. Mnie wzruszyła strasznie i jak zwykle skłoniła do trudnych rozważań. 

Nie miałam pojęcia, kim jest Ruta Sepetys. Nazwisko autorki i tytuł jej książki kompletnie nic mi nie mówiły. Informacja, że na Targach Książki w Krakowie pojawi się jako gość, wydała się interesująca, natomiast genialne okazało się to, że miałam okazję przeczytać książkę przed targami, a dzięki temu, spotkanie okazało się dla mnie rewelacyjne i bardzo inspirujące.

 

[zdjęcie autorstwa AnnRK]

Po oficjalnym spotkaniu udaliśmy się z zaprzyjaźnionymi blogerami po autografy. Autorka okazała się być przesympatyczną i ciepłą osobą. Udało mi się zamienić z nią kilka słów i zapytać o nurtujące pytanie, dotyczące książki. W prawdzie rozmawiałam z pomocą tłumacza, gdyż mój angielski jest delikatnie mówiąc, zardzewiały, co nie zmienia jednak faktu, że Ruta Sepetys jest charyzmatyczną osobą, otwartą na kontakty z czytelnikami.

[zdjęcie autorstwa Oisaja]

Dlatego tak lubię spotkania autorskie. Powodują, że zupełnie inaczej patrzę na książkę. Ruta Sepetys zrobiła na mnie bardzo pozytywne wrażenie i na pewno przeczytam jej kolejne książki, tym bardziej, że akcja następnej, będzie się częściowo działa się w Polsce.

                                                 

Sardegna